Quy định cửa thoát hiểm tiêu chuẩn bắt buộc trong công trình xây dựng

Cửa thoát hiểm là hạng mục bắt buộc trong các tòa nhà cao tầng, trung tâm thương mại, chung cư, bệnh viện và nhà xưởng. Không chỉ là một chi tiết kỹ thuật, cửa thoát hiểm còn đóng vai trò sống còn trong tình huống khẩn cấp như cháy nổ, động đất, giúp con người thoát ra ngoài an toàn. Vậy quy định cửa thoát hiểm theo pháp luật Việt Nam cụ thể ra sao? Tiêu chuẩn kỹ thuật nào bắt buộc phải tuân theo?

Cửa thoát hiểm là gì và vai trò trong công trình?

Cửa thoát hiểm là loại cửa được lắp đặt tại các vị trí chiến lược như cầu thang bộ, hành lang, lối ra khẩn cấp nhằm tạo đường thoát an toàn cho người trong tòa nhà khi có sự cố như cháy, nổ, mất điện, v.v...

Chúng tôi nhận thấy, việc đảm bảo đúng tiêu chuẩn cửa thoát hiểm không chỉ là yêu cầu bắt buộc theo quy định pháp luật mà còn thể hiện trách nhiệm của chủ đầu tư đối với tính mạng và tài sản của con người.

Căn cứ pháp lý về quy định cửa thoát hiểm tại Việt Nam

Hiện nay, các quy định về cửa thoát hiểm tại Việt Nam được thể hiện rõ trong các văn bản pháp luật sau:

1. Quy chuẩn QCVN 06:2022/BXD

Đây là quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn cháy cho nhà và công trình. QCVN 06 quy định rõ:

Mỗi tầng trong tòa nhà phải có tối thiểu 2 lối thoát hiểm độc lập

Lối thoát hiểm phải được bố trí tại các khu vực dễ tiếp cận, dễ nhận biết

Không được khóa cửa thoát hiểm hoặc đặt vật cản làm cản trở việc mở cửa

2. Tiêu chuẩn TCVN 2622:1995 – Phòng cháy, chống cháy cho nhà và công trình

Tiêu chuẩn này đề cập đến việc bố trí hệ thống thoát nạn, bao gồm hành lang, cầu thang và cửa. Trong đó nhấn mạnh:

Chiều rộng thông thủy cửa thoát hiểm tối thiểu phải đạt 800mm

Cửa phải mở theo hướng thoát nạn, không được mở ngược

Cửa chống cháy nếu lắp tại lối thoát hiểm phải đạt thời gian chịu lửa tối thiểu EI 60 phút

3. Luật Phòng cháy chữa cháy (sửa đổi 2022)

Luật quy định rõ trách nhiệm của chủ đầu tư, nhà thầu và đơn vị quản lý tòa nhà trong việc thiết kế, thi công và duy trì hoạt động đúng tiêu chuẩn của hệ thống thoát hiểm.

Các tiêu chuẩn kỹ thuật bắt buộc đối với cửa thoát hiểm

Để đảm bảo hiệu quả thoát nạn và phòng cháy chữa cháy, cửa thoát hiểm phải đạt các tiêu chuẩn sau:

1. Vật liệu và khả năng chống cháy

Cửa thoát hiểm bắt buộc phải được làm từ vật liệu chống cháy như thép tấm, lõi chống cháy, hoặc gỗ xử lý đặc biệt.

Thời gian chịu lửa tiêu chuẩn: EI60 (60 phút), EI90 hoặc EI120 tùy công trình

Có thể tích hợp kính chống cháy nếu cần lấy sáng nhưng vẫn phải đảm bảo thời gian chịu lửa tương đương

2. Cơ chế đóng mở tự động

Cửa phải được trang bị bản lề tự đóng, đảm bảo luôn trong trạng thái đóng kín để ngăn khói lửa lan rộng

Trường hợp sử dụng cửa đôi, phải lắp chốt âm và thanh chống cháy ở giữa

3. Phụ kiện đạt chuẩn PCCC

Các phụ kiện đi kèm cửa thoát hiểm như:

Tay đẩy panic bar (thanh thoát hiểm): cho phép mở cửa bằng thao tác đẩy đơn giản, nhanh chóng

Chốt âm, gioăng chống khói, tay nắm cách nhiệt, bản lề chịu nhiệt

Tất cả các chi tiết này phải được chứng nhận chất lượng bởi cơ quan có thẩm quyền

Vị trí bắt buộc phải lắp cửa thoát hiểm

Tùy theo loại công trình, pháp luật quy định các vị trí bắt buộc phải bố trí cửa thoát hiểm, gồm:

Cầu thang bộ thoát hiểm

Hành lang dẫn ra ngoài

Tầng hầm, bãi giữ xe

Lối thoát khẩn cấp trên sân thượng hoặc tầng mái

Khu vực phòng máy, phòng kỹ thuật

Chúng tôi khuyến nghị, ngoài các vị trí bắt buộc, chủ đầu tư cũng nên bổ sung thêm cửa thoát hiểm phụ ở những khu vực đông người như hội trường, nhà ăn, showroom... để tăng độ an toàn.

Những lỗi sai phổ biến khi thi công cửa thoát hiểm

Qua khảo sát thực tế, chúng tôi nhận thấy nhiều công trình vẫn tồn tại các sai phạm phổ biến sau:

Khóa chết cửa thoát hiểm để “ngăn trộm” – hoàn toàn trái quy định

Không kiểm định chất lượng cửa, sử dụng vật liệu kém chống cháy

Lắp cửa mở ngược chiều thoát nạn, gây nguy hiểm khi di tản

Thiếu panic bar hoặc bản lề tự động

Những lỗi này không chỉ gây mất an toàn khi có cháy mà còn bị xử phạt theo quy định pháp luật hiện hành.

Cửa thoát hiểm cần được bảo trì định kỳ

Ngoài việc lắp đặt đúng chuẩn, cửa thoát hiểm cần được kiểm tra và bảo dưỡng định kỳ:

Mỗi 6 tháng nên kiểm tra độ kín khít, khả năng đóng mở, bản lề, thanh đẩy thoát hiểm

Vệ sinh sạch sẽ để tránh bụi bẩn làm kẹt cơ cấu đóng/mở

Không được kê vật cản trước cửa, kể cả tạm thời

Việc bảo trì giúp đảm bảo cửa luôn trong tình trạng hoạt động tốt, đặc biệt khi xảy ra sự cố khẩn cấp.

Kết luận

Tuân thủ đúng quy định cửa thoát hiểm không chỉ là nghĩa vụ theo pháp luật mà còn là hành động mang tính nhân văn, đảm bảo an toàn tính mạng và tài sản cho cộng đồng. Chúng tôi khuyến cáo các chủ đầu tư, đơn vị thi công và quản lý tòa nhà hãy đầu tư nghiêm túc vào hệ thống cửa thoát hiểm – từ thiết kế, vật liệu, vị trí lắp đặt đến việc vận hành thực tế.

Nếu bạn cần tư vấn chuyên sâu hoặc tìm hiểu về các mẫu cửa thoát hiểm đạt chuẩn, có chứng nhận PCCC, hãy liên hệ với đơn vị uy tín, có kinh nghiệm thực chiến trong ngành.